ჭდე: გაცვლითი პროგრამა

ჩემი სტუდენტობის ისტორია უკავშირდება ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტს. პროფესიისა და უნივერსიტეტის არჩევის რთულ პროცესში მიღებული გადაწყვეტილება, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში შემესწავლა სოციოლოგია, გამოდგა ერთ-ერთი სწორი არჩევანი, საინტერესო ცხოვრებისა და ბევრი სიახლის დასაბამი. ამაში ბევრჯერ დავრწმუნდი: როცა პირველად ახალწვეულთა საზაფხულო სკოლაში ჩემი მომავალი ლექტორები გავიცანი; როცა პირველად დავესწარი ლექციას; შემდეგ არაერთ სტუდენტურ აქტივობაში რომ მივიღე მონაწილეობა; როცა 2019 წელს დავასრულე სოციოლოგიის საბაკალავრო პროგრამა და ერთი წლის შემდეგ აქვე განვაგრძე სწავლა სამაგისტრო პროგრამაზე ამავე მიმართულებით. ვრწმუნდები ახლაც, როცა საფრანგეთში, ნიცაში, სწავლას Erasmus+ გაცვლით პროგრამაზე ვაგრძელებ.

2019 წლიდან ვმუშაობ სხვადასხვა მიგრაციულ ჯგუფთან საქართველოში. ამავე წელს საინიციატივო ჯგუფის სახით და 2020 წელს ოფიციალურად მეგობრებთან ერთად დავაფუძნე პირველი ახალგაზრდული ორგანიზაცია, რომლის დამფუძნებელი წევრებიც ქართველ ახალგაზრდებთან ერთად დევნილები და საქართველოში მცხოვრები საერთაშორისო დაცვის ქვეშ მყოფი პირები არიან.

ახლა გაცვლითი პროგრამით კოტ დ’აზურის უნივერსიტეტში ვსწავლობ და ვთვლი, რომ ეს ცხოვრების ერთ-ერთ ყველაზე საინტერესო გამოცდილებაა პროფესიული თუ პიროვნული თვალსაზრისით.

უკვე ვთქვი, რომ 2 წელზე მეტია მიგრაციის სხვადასხვა მიმართულებაზე ვმუშაობ და Erasmus+-მა მომცა უნიკალური შესაძლებლობა, მივიღო ფოკუსირებული აკადემიური ცოდნა სპეციალიზაციაში, რომელიც ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე აქტუალური გამოწვევაა. სხვადასხვა პერსპექტივიდან შემიძლია შევისწავლო ეს დისციპლინა და მასში უფრო მეტი საინტერესო ნიუანსი დავინახო, საქართველოში არსებული მიდგომები და პოლიტიკა შევადარო საფრანგეთის, ევროკავშირის მიდგომებს და პროფესიული დასკვნები გამოვიტანო. ეს, რა თქმა უნდა, უპირველესად დამეხმარება უფრო აქტიურად და პროდუქტიულად განვაგრძო საქმიანობა საქართველოში დაბრუნების შემდეგ.

უმნიშვნელოვანესია მიღებული ცხოვრებისეული გამოცდილება და ისიც, რაც ჯერ კიდევ წინ მელოდება. მიუხედავად იმისა, რომ კარგა ხანია დამოუკიდებლად ვცხოვრობ, Erasmus+-ით სხვა ქვეყანაში ყოფნა ალბათ აღემატება აქამდე დაგროვებულ გამოცდილებას.

ნიცაში ცხოვრება ყოველდღიურად დაკავშირებულია სხვადასხვა თავსატეხის ამოხსნასთან, საფრანგეთში ჩამოსვლამდე მომიწია შევხებოდი სრულიად განსხვავებული ცხოვრების, აღქმისა და მართვის სტილს, გადამელახა არაერთი დაბრკოლება, გადამეწყვიტა მეტ-ნაკლებად კომპლექსური საკითხები. ამიტომ მობილობის დასაწყისიდანვე ველოდებოდი, რომ ჩემთვის აქამდე სრულიად უცნობ, ფრანგულ რუტინაში უნდა მეცხოვრა. შესაბამისად, ყოველ დღეს მართლაც სიახლის მოლოდინით ვიწყებ და ამას, როგორც ზრდის შესაძლებლობას, ისე ვუყურებ. ეს კი ყოველ დღეს საინტერესოს ხდის და მეხმარება სხვადასხვა აღმოჩენის გაკეთებაში. შესაბამისად, მიადვილდება არსებულ გარემოში ცხოვრება. აუცილებლად უნდა აღვნიშნო, რომ Erasmus+ ძალიან კარგი შესაძლებლობაა მოგზაურობისთვის, საფრანგეთში ბევრს ვმოგზაურობ, ვნახულობ საინტერესო ადგილებს და ვხვდები მრავალფეროვან ადამიანებს. ეს ყველაფერი მაძლევს ადგილობრივი კულტურის შესწავლის, ახალ-ახალი გამოცდილების მიღების საშუალებას, რაც ჩემში აქამდე უცნობ შესაძლებლობათა აღმოჩენაში დამეხმარება.

ილიაუნიში სოციოლოგიის სამაგისტრო პროგრამის მეორე კურსზე ვარ, აქ, კოტ დ’აზურში, ვსწავლობ მიგრაციის კვლევებს. შესაბამისად, მიგრაციის კვლევები შეგვიძლია, განვიხილოთ, როგორც სოციოლოგიის ერთ-ერთი კონკრეტული მიმართულება. ამ პროგრამებს შორის მსგავსება ისაა, რომ ორივე პროგრამაზე ისწავლება კვლევის მეთოდები და საგნები, კვლევაზე ორიენტირებული.
თუმცა ილიაუნის სოციოლოგიის პროგრამასა და კოტ დ’აზურის მიგრაციის კვლევების პროგრამებს შორის ბევრი განსხვავებაა: გამოვყოფდი სწავლების სტრუქტურას. პროგრამაზე ვსწავლობ რამდენიმე საგანს, თითოეულ მათგანს აქვს ორი ან ორზე მეტი ქვესაგანი და სხვადასხვა ლექტორი გვყავს. თითოეულ საგანში ქვესაგნები ერთმანეთის მიყოლებით ან პარალელურად ისწავლება. სხვა პროგრამებზეც მსგავსი მიდგომა მოქმედებს, რაც ნიშნავს, რომ უნივერსიტეტი სწავლების ამგვარ მეთოდს იყენებს.

მიგრაციის კვლევების ეს კონკრეტული პროგრამა იმით გამოირჩევა, რომ აერთიანებს სამართალს, სოციალურ და პოლიტიკის მეცნიერებებს. ამიტომ პროგრამა საშუალებას იძლევა მიგრაცია შევისწავლოთ სხვადასხვა დისციპლინების ფონზე, რაც საბოლოოდ აყალიბებს მრავალფეროვან ცოდნას.

ყოველდღიურად ვხვდები საინტერესო ადამიანებს. საფრანგეთში ჩამოსვლამდე არაერთი რეკომენდაცია და გამოცდილება მოვისმინე ნიცაში ცხოვრებასთან დაკავშირებით, უთქვამთ, რომ ფრანგებს არ უყვართ ინგლისურ ენაზე საუბარი და ინგლისურად მოსაუბრეებთან უხეშები არიან. მეც შესაბამისად განვეწყე, რადგან ჩამოსვლისას ფრანგულად მხოლოდ რამდენიმე სიტყვა და ფრაზა ვიცოდი. ნიცაში ჩამოსული,იმის გამო, რომ არ მქონდა ინტერნეტი და არც გზები ვიცოდი, დავიკარგე. მოლოდინით, რომ კითხვებზე პასუხს ვერ მივიღებდი, ავტობუსის მძღოლს მორიდებით ვკითხე გზა. აღმოჩნდა, რომ ინგლისური არ იცოდა და ვერ დაეხმარა. ამ დროს ავტობუსში ამოვიდა უფროსი ასაკის ფრანგი ქალი, რომელიც ძალიან გულღიად და სტუმართმოყვარედ განეწყო და ჩასვლამდე დაუზარებლად მიხსნიდა, როგორ მივსულიყავი დანიშნულების ადგილას. მან დამარწმუნა, რომ აქამდე მოსმენილი მოსაზრება ყველა შემთხვევაში მართალი არ არის, მიუხედავად იმისა, რომ შემდეგ არაერთხელ შევხვდი ფრანგების უკმაყოფილო ანდა გაოცებულ დამოკიდებულებას ინგლისურ ენაზე საუბრისა და ფრანგულის არცოდნის გამო.

ჯერ ჩემი მობილობის მხოლოდ 1 თვე იწურება, ამიტომ თითოეულ საგანსა და ლექტორს თანაბარი ინტერესით ვეკიდები და მიჭირს რომელიმეს გამორჩევა. მაინც აღვნიშნავ იტალიელ სოციოლოგს დანიელა ტრუსოს და მის საგანს საზღვრების შესახებ. საგანი საინტერესოა, რადგან გვაჩვენებს, რა დიდი მნიშვნელობა და გავლენა აქვს ტერიტორიულ და სიმბოლურ საზღვრებს მიგრაციის კონტექსტში. მას დაგეგმილი აქვს საველე გასვლა, რათა უშუალოდ ვნახოთ ლტოლვილთა ბანაკი და საფრანგეთი-იტალიის საზღვარი მენტონში, რომელიც დღესაც მნიშვნელოვან დატვირთვას ატარებს. მეორე მხრივ, ლექტორმა ჩემი განსაკუთრებული ინტერესი დაიმსახურა თავისი კვლევითი მიმართულებისადმი ინტერესისა და დიდი სურვილის გამო, გადმოგვცეს საინტერესო სოციოლოგიური ცოდნა.

მობილობით დაინტერესებულთ ვურჩევ, იყვნენ ღია იმ შესაძლებლობებისადმი, რომელთაც ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი აძლევს გაცვლითი  პროგრამების სახით. და თუ ერთხელ მაინც ამაზე უოცნებიათ, აუცილებლად სცადონ, მიიღონ მონაწილეობა. არ შეეშინდეთ მოსალოდნელი დაბრკოლებების და სიძნელეებისა, რაც მობილობის დაწყებამდეც კი შეიძლება წარმოიშვას მასპინძელ უნივერსიტეტთან ურთიერთობისას. მსგავსი სირთულეების გადალახვა საკუთარ შესაძლებლობებში დაგარწმუნებთ. ნებისმიერი სირთულის შემთხვევაში, რასაც თავად ვერ გაუმკლავდებიან, ყოველთვის ჰქონდეთ ილიაუნის საერთაშორისო ურთიერთობების სამსახურის მხარდაჭერისა და სწრაფი რეაგირების იმედი.

მე ვარ მარიამი, 23 წლის, ილიაუნის სოციოლოგიის სამაგისტრო პროგრამის მე-2 კურსის სტუდენტი და ამავე მიმართულების ბაკალავრის ხარისხის მფლობელი. ამჟამად გაცვლითი პროგრამით ვიმყოფები საფრანგეთში, კოტ დ’აზურის უნივერსიტეტში, სადაც ერთი სემესტრი ვისწავლი მიგრაციის კვლევების სამაგისტრო პროგრამაზე. ჩემი საინტერესო თავგადასავალი დაიწყო ჯერ კიდევ 2016 წელს, როდესაც ილიაუნი ავირჩიე და, ვთვლი, რომ ეს ერთ-ერთი საუკეთესო გადაწყვეტილებაა, რომელიც ცხოვრებაში მიმიღია.

ალბათ, ყველასათვის ცნობილია, რომ ერასმუსი მხოლოდ სასწავლო კრედიტების გაცვლითი პროგრამა არ არის და გაცილებით ბევრი ბენეფიტი აქვს. როგორც ყველამ, გაცვლითი სემესტრების დროს მეც ვისწავლე დამოუკიდებლად ცხოვრება, გავხდი უფრო თავდაჯერებული, გავიცანი ბევრი საინტერესო ადამიანი და ინგლისურად საუბრის ბარიერიც მათთან ურთიერთობამ დამაძლევინა. ეს ყველაფერი მიღებულ აკადემიურ ცოდნასთან ერთად დამეხმარა და კიდევ ბევრჯერ დამეხმარება როგორც პროფესიული ზრდის, ასევე პიროვნული განვითარების გზაზეც.

ერთი შეხედვით, განსხვავება და მსგავსება ასე თვალშისაცემი არ არის, თუმცა, თუ დავუკვირდებით, აღმოვაჩენთ, რომ ასე სულაც არაა. თუნდაც სწავლის სტრუქტურა. ამ შემთხვევაში საფრანგეთის მაგალითზე ვისაუბრებ, სადაც ილიაუნის სწავლის სისტემისაგან სრულიად განსხვავებული სისტემაა. რაც შეეხება საუნივერსიტეტო სერვისებს, მინდა აღვნიშნო, რომ, პირადი გამოცდილებით, რიგ შემთხვევებში ჩემი მშობლიური უნივერსიტეტი თუ არ აღემატება, არ ჩამოუვარდება მაინც ზოგიერთ ევროპულ უნივერსიტეტს.

გაცვლითი პროგრამა უამრავი მიზეზის გამოა კარგი, ჩემთვის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია ადამიანები, რომლებიც ამ პერიოდში გავიცანი. რამდენიმე თვეში ბევრ საინტერესო ადამიანს გაიცნობთ, ისეთებს, რომლებიც დიდხანს გემახსოვრებათ,გექნებათ ურთიერთობა და, თუ ძალიან გაგიმართლებთ, ცხოვრების ბოლომდე გაგყვებიან. მეგამიმართლა, ამ უკანასკნელთა კატეგორიაში მოვხვდი.

გაცვლითი პროგრამის ფარგლებში გავლილი ერთ-ერთი ჩემთვის საინტერესო კურსი ეხება არა ჩემს ძირითად პროგრამას, სოციოლოგიას, არამედ სამართალს და ჰქვია შესავალი მიგრაციის კანონში (introduction to migration law). მიუხედავად იმისა, რომ კურსი ძირითადად მოიაზრებს მიგრაციის შესახებ არსებული კანონმდებლობის მიმოხილვას, ის ეხება ზოგად ფრანგულ კანონმდებლობას სხვადასხვა საკითხისა და თემის მიმართ. ამ კურსის სწავლისას აღმოვაჩინე, რამდენად განსხვავდება ჩვენი, თუნდაც შრომითი, კანონმდებლობა ფრანგულისაგან, რომელიც მორგებულია ადამიანის უფლებებზე, და მივხვდი, რომ ბევრი რამ გვაქვს შესაცვლელი და ეს ბევრი რამ კანონმდებლობაშიც აისახება.

ალბათ გასაკვირი არავისთვის იქნება, რომ ერასმუსის ყველა ისტორია ძვირფასია და გარკვეული დროის მერე უფრო ძვირფასი ხდება, რთულია რომელიმე გამოყო, როცა ამდენი საუკეთესო ისტორია გადაგხდა თავს. დავიწყებ პირველით, ყველაზე მეტად ემოციურით, რომელიც ყველაზე მეტად მეხება. რომში, მარადიულ ქალაქში, მოგზაურობა ჩემთვის პირველი მოგზაურობა იყო ქვეყნის საზღვრებს გარეთ და იქამდე რომივით დიადი არაფერი მენახა. მე კი, გამოუცდელმა, ქუთაისის აეროპორტიდან პირდაპირ რომში ამოვყავი თავი და მეტროსადგურ Colosseo-დან გამოსული შევეჯახე ამ მართლაც კოლოსალურ ქმნილებას. ის წამები მართლაც მთელი ცხოვრება მემახსოვრება, როცა კოლოსეუმი აღიმართა თვალწინ. უდიდესი სიამაყე დამეუფლა,  ალბათ იმიტომ, რომ დიდი შრომის შედეგად შევძელი და მის წინაშე აღმოვჩნდი. რომის ნახვის შესაძლებლობა, ალბათ, ცხოვრებაში ბევრჯერ მომეცემოდა, მაგრამ როდესაც მცირე ასაკში სტუდენტი გაიაზრებ, რომ ამას შენით მიაღწიე, ეს ემოციებს აორმაგებს.

მათთვის, ვისაც სურთ ერასმუსის დიდი ოჯახის წევრები გახდნენ, ალბათ, უკეთესი რჩევა არ მექნება, ვიდრე ეცადონ, გამოიყენონ ყველა შესაძლებლობა, იშრომონ, ისწავლონ, ფარ-ხმალი არ დაყარონ და თითოეული წამი, რომელსაც ამ საქმეს მოახმარენ, ასმაგად აუნაზღაურდებათ. დადებით პასუხს როგორც კი მიიღებენ, ის სიხარული ყველაფერს გადაწონის, წინ ხომ ცხოვრების ერთ-ერთი საუკეთესო პერიოდი ელით.

 

ბაკალავრზე რომ ჩავაბარე, ფინანსისტობას ვგეგმავდი, თუმცა უნივერსიტეტში მომიწია გამევლო მარკეტინგის მენეჯმენტი. მას შემდეგ მარკეტინგი ჩემი ცხოვრების წესად იქცა, ყველას და ყველაფერს ამ პრიზმიდან ვუყურებ. სიმართლე გითხრათ, ძალიან სახალისო და შემეცნებითია. ჩემი მეგობრისგან გავიგე ილიაუნის ორმაგი სადიპლომო პროგრამის შესახებ, შემდეგ ის, რომ საერთაშორისო მარკეტინგის პროგრამას ასწავლიდნენ მიმღებ უნივერსიტეტში. იმდენად ძლიერი იყო ჩემი სურვილი, ამ პროგრამაზე მესწავლა, რომ დარწმუნებული ვიყავი, კონკურენციას დავძლევდი და შერჩეულებს შორის ვიქნებოდი. ასეც მოხდა!

ავსტრიელები გასაოცარი ხალხია. მათგან ძალიან ბევრის სწავლა შეიძლება. ქუჩაში მოძრაობის წესებიდან დაწყებული ადამიანური ურთიერთობებით დამთავრებული. მუდმივად ფიქრობენ განვითარებაზე. უვლიან და უფრთხილდებიან არა მხოლოდ საკუთარს, არამედ საერთოსაც. არაჩვეულებრივად აბალანსებენ პირად და საზოგადო ინტერესებს. მიხარია, რომ მქონდა შესაძლებლობა ამ ყველაფერს საკუთარი თვალით დავკვირვებოდი და მათთან მესწავლა.

ერასმუსის ყველაზე ძვირფასი მომენტები უკავშირდება იმ ადამიანებს, რომლებსაც იქ გაიცნობ და უახლოვდები. ძნელია, ერთი გამოყო. ყველასთან თანაცხოვრებით და ურთიერთობით რაღაცას სწავლობ, მოულოდნელად ხდები ინტერკულტურული სოციუმის ნაწილი, თანდათან სწავლობ სხვა ენაზე მოსაუბრე ადამიანებთან ერთად ცხოვრებას, მშობლიურივით ტკბილი ხდება შუამავალი ენა, რომელიც ყველასთან გაკავშირებს. ერასმუსის გაცვლითი პროგრამა სავსეა გამოცდილებით, დატვირთული და ხალისიანი დღეებით. თუმცა არის ერთი ყველაზე ემოციური დღე, რომლის სიტყვებით აღწერაც შეუძლებელია. ცრემლები, ღიმილი, დაპირებები, რომ აუცილებლად შეხვდებით მომავალში, დღე, როდესაც მტკიცე გადაწყვეტილებას იღებ, რომ შექმნი სამყაროს საზღვრების გარეშე, სადაც შენ და შენი უცხოელი მეგობრები ჩაის დასალევად ესტუმრებით ერთმანეთს სამყაროს ერთი ბოლოდან მეორეში.

ბევრი საინტერესო საგანი გვქონდა, თუმცა ყველაზე დიდი ინტერესით E-commerce and Marketing Metrics ლექციებს ვუსმენდი. ლექტორი თავისი საქმის ენთუზიასტი იყო, ისეთი ემოციით და მონდომებით გვესაუბრებოდა თანამედროვე ტრენდებსა და ტენდენციებზე, სტუდენტებსაც გადმოგვედებოდა ხოლმე მისი აღტაცება.

ერთ-ერთ საგანში მთელი სემესტრის განმავლობაში ვმუშაობდით ბიზნესგეგმაზეც, რომლის პრეზენტაციაც კურსელებისა და ჟიურის წინაშე უნდა გაგვეკეთებინა ბოლო ლექციაზე. ჩემმა გუნდმა სპიკერად მე ამირჩია და, ჩემდა სასიხარულოდ, პრეზენტაციის საინტერესოდ და ორიგინალურად წარმართვისთვის ჟიურის წევრებისა და თანაკურსელების ქათინაურები დავიმსახურე.

ყურადღება მიაქციეთ თქვენს ნიშნებსა და რეზიუმეს. პროგრამის შერჩევისას ყურადღება სწორედ ამ ორ პარამეტრს ექცევა და შემდგომ გული დაგწყდებათ, თუ ერასმუსის შეუდარებელი გამოცდილების მიღების შესაძლებლობა არ მოგეცემათ არადამაკმაყოფილებელი აკადემიური მოსწრების გამო. სხვა ყველა გამოცდილება თითოეულმა სტუდენტმა თავად უნდა შეიგრძნოს.

მე ვარ ლიკა ალანია 24 წლის, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მაგისტრატურის საფეხურის სტუდენტი. ჩემი ძირითადი სპეციალობაა მენეჯმენტი, დაინტერესებული ვარ მარკეტინგითაც. მგონია, რომ ამ ძალიან საინტერესო სფეროში უამრავი კრეატიულად მოაზროვნე ადამიანია.  ჩემთვის გაცვლითი სტუდენტის სტატუსი უცხო არ არის. 2019 წელი ბაკალავრის საფეხურზე სწავლისას, ერასმუს+ პროგრამით ვალიადოლიდის უნივერსიტეტში (ესპანეთი) გავატარე. იქ გარკვეულ დონეზე შევისწავლე ესპანური ენაც. მიყვარს სიახლეები და გამოწვევები, ასევე მოგზაურობა, ახალი ადგილებისა და ადამიანების აღმოჩენა.

გაცვლითი პროგრამის დროს ვისწავლე, როგორ დავამყარო ურთიერთობა განსხვავებული ეროვნების, რელიგიისა თუ ღირებულებების მქონე ადამიანებთან, გავიზარდე პროფესიულად. ევროპის მაგალითზე ვისწავლე, როგორ მუშაობს ბიზნესი, ეკონომიკა თუ მარკეტინგი და, რაც ჩემთვის ყველაზე მნიშვნელოვანია, გავიზარდე პიროვნულადაც. გავხდი უფრო დამოუკიდებელი, ვისწავლე უცხო გარემოში ორიენტირება და საკუთარი აზრის მტკიცედ გამოხატვა. გავიცანი ბევრი ადამიანი – ევროპელები თუ აზიელები. ვფიქრობ, საზღვარგარეთ ყოფნისას შეძენილი თვისებები და გამოცდილება დამეხმარება პროდუქტიული ვიყო ჩემს პროფესიაში.

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი და ვარშავის უნივერსიტეტი ყველაზე მეტად არჩევანის თავისუფლებით ჰგავს ერთმანეთს. შეგიძლია აირჩიო შენთვის საინტერესო საგანი, ლექტორი. ჩემთვის ადვილი იყო უნივერსიტეტის ელექტრონულ სისტემაში ჩართვა, რადგან ძალიან ჰგავს ილიაუნის არგუსისა და მუდლის პროგრამებს, თუმცა შეფასების სისტემა განსხვავებულია.

ჩემ გარშემო უამრავი საინტერესო ადამიანი იყო, გამოვარჩევდი ესპანელ ტანიას, დადებითი ენერგიის გოგონას, რომელიც წარმოშობით ეკვადორიდანაა, თუმცა ბავშვობიდან მადრიდში ცხოვრობს. ჩვენ ესპანეთისა და მოგზაურობისადმი სიყვარულმა დაგვაახლოვა. ბევრს ვსაუბრობდით ესპანეთზე, ის ხშირად უკრავდა მეგობრებისთვის უკულელეზე და ტრადიციული ესპანური თუ ეკვადორული კერძებით გვიმასპინძლდებოდა. მასაც ძალიან მოსწონდა ქართული კერძები.

ჩემთვის ყველაზე საინტერესო იყო ტექნოლოგიებისა და ინოვაციების მენეჯმენტის კურსი, რომელსაც ძალიან საინტერესო ლექტორი გვიკითხავდა, გვასწავლიდა, როგორ უნდა იყო კრეატიული, მიზანსწრაფული, კარგი მეწარმე. პროფესორი მიხაუ ყოველთვის გვაძლევდა თავისუფლებას, გვესაუბრა ჩვენთვის საინტერესო ბიზნესინოვაციებზე. ის შეყვარებული იყო საქართველოზე და ბევრი რამ აინტერესებდა ჩვენი ბიზნესგარემოს, კულტურისა და ბუნების შესახებ.

სახალისო ისტორიებიდან განსაკუთრებით სასიამოვნოდ მახსენდება ჯგუფური მოგზაურობა გდანსკში. ქალაქის ძველი ნაწილის დათვალიერების შემდეგ სტუდენტებმა გადავწყვიტეთ ზღვისპირა ადგილას გავსულიყავით და ბალტიის ზღვის სანაპიროზე გაგვესეირნა. ეს იყო მაისში 12 გრადუს სიცივეში, მაგრამ გადავწყვიტეთ, არ შევპუებოდით და ზღვაში შეგვეცურა. ვერც აღვწერ იმ სიცივეს, განცდას, რაც გამოვიარეთ, თუმცა შესაძლებლობა რომ მქონდეს, იმავეს გავაკეთებდი.

სტუდენტებს ვურჩევ, არასოდეს დანებდნენ, არ შეუშინდნენ უარს, ბევრჯერ სცადონ და აუცილებლად მიაღწევენ სასურველს. როდესაც ვარშავის სიცოცხლის შემსწავლელმა უნივერსიტეტმა შემომთავაზა მონაწილეობა საერთაშორისო კონფერენციაში, რომლის მთავარი თემა იყო აგრარული ბიზნესის გამოწვევები თანამედროვე მსოფლიოში, თავიდან შემეშინდა, რადგან ეს სფერო მაინც და მაინც არ იყო ჩემთან ახლოს. თუმცა დავთანხმდი და მოვამზადე თემა ტრანსნაციონალურ კომპანიებზე მსოფლიოს აგრარულ სექტორში. ჩემი ნამუშევარი ერთ-ერთი საუკეთესო აღმოჩნდა და სიმბოლური საჩუქრებიც მივიღე უნივერსიტეტისგან, რამაც ძალიან გამაბედნიერა. ამიტომ ჩემი რჩევაა, იყავით თავდაჯერებულები. მზად ახალი გამოწვევებისთვის.

მინდა მადლობა გადავუხადო ერასმუს +, რომლის დახმარებითაც ფასდაუდებელი გამოცდილება მივიღე.

თამარ ჩხარტიშვილი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის სოციოლოგიის სამაგისტრო პროგრამის მეორე კურსის სტუდენტი.

გამომდინარე იქედან, რომ სულ რაღაც ერთი თვეა გაცვლითი პროგრამის მონაწილე ვარ, მგონია, ყველაფერი ჯერ კიდევ წინაა. ჩემთვის, როგორც სოციოლოგიის მაგისტრისთვის ყოველი დღე ახალი გაკვეთილია, რომელიც ჩემთვის უცნობი სამყაროს შესწავლაში მეხმარება. პრაქტიკული, ინტელექტუალური ცოდნა საქართველოში დაბრუნებულს, უპირველესად, სამაგისტრო ნაშრომის წარმატებულად დაცვაში დამეხმარება. მომწონს, რომ ყოველდღიურად ვიგებ ჩემთვის უცნობი ავტორების შესახებ, საკუთარი აზრი კი შემიძლია სოციოლოგიისა თუ ანთროპოლოგიის გამოჩენილ მკვლევრებს გავუზიარო.

პირველ რიგში, ვიტყოდი სტუდენტებისადმი დამოკიდებულებას. მომწონს, თუ როგორი უშუალოა სტუდენტსა და ლექტორს შორის დამოკიდებულება, რამდენად მომართულია ყველა დახმარებისთვის. სწავლების მეთოდიკა აქ განსხვავებულია, თუმცა კრიტიკული აზრის პატივისცემა ის უმნიშვნელოვანესი მსგავსებაა, რომელიც ამ ორ უნვიერსიტეტს აერთიანებს.

ერთ დღეს შეიძლება გაიცნო ადამიანი, რომელიც შენგან სრულიად განსხვავებულია აღზრდის სტილით, კულტურით, ისტორიითა თუ ღირებულებებით, თუმცა ეს ადამიანი მეორე დღეს შეიძლება შენი საუკეთესო მეგობარი გახდეს. შვედეთში ყოფნის დროს ყველაზე ახლო ადამიანად ყველაზე ნაკლებად წარმოვიდგენდი ჩემს ახალ მექსიკელ მეგობარს, თუმცა როგორც ჩანს მექსიკა და საქართველო იმაზე მეტად გავს ერთმანეთს, ვიდრე ერთი შეხედვით ვინმეს წარმოდგენა შეუძლია. სუბიექტურადაც და ობიექტურადაც რთულია, ისაუბრო ერთ ყველაზე საინტერესო ადამიანზე, თუმცა მე სწორედ ჩემს ახალ მეგობრებზე საუბარს ვამჯობინებ, რომელთა წყალობითაც საქართველოდან ასობით და ათასობით კილომეტრით შორს მყოფს ერთხელაც თავი სახლს გარეთ არ მიგვრძნია.

მართლა რთულია ისაუბრო ერთ საინტერესო კურსზე, რადგან ყველა ის საგანი, რომელსაც აქ ვსწავლობ გამორჩეულია. გენდერი ჩემი კვლევის საგანია, ამიტომაც განსაკუთრებით სიანტერესო ჩემთვის სწორედ გენდერის თეორიაა. მოცემულ საგანს ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული გენდერის მკვლევარი მასწავლის, ამიტომაც ყოველ ლექციას დიდი ინტერესით ვესწრები. მომწონს ლექტორის მიდგომა, რომელიც მთლიანად სტუდენტის კრიტიკული აზროვნების განვითარებისკენაა მიმართული.

4 წლის წინ ჯერ კიდევ ბაკალავრზე სწავლის დროს საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში ვმუშაობდი, მაშინ უფსალას უნივერსიტეტზე ერთმა შვედმა ტურისტმა მომიყვა და სწორედ ასე დაიბადა ჩემს გონებაში ახალი იდეა- მესწავლა სკანდინავიის უძველეს უნივერისტეტში. ტურისტი, რომელიც 4 წლის წინ გავიცანი უფსალას უნივერსიტეტის ლექტორია, ამიტომაც მგონია ყველაზე საინტერესო ისტორია ამ ადამიანთან შეხვედრა და იმის თქმაა, რომ დაპირება საკუთარ თავს ავუსრულე.

სირთულეების გავლით ვარკსვლავებამდე-ასე რომ გაცვლითი პროგრამით დაინტერესებულ სტუდენტებს ვეტყოდი, ყველა სირთულის გადალახვა ღირს შედეგისთვის.

კერძო უნივერსიტეტში დავამთავრე საერთაშორისო ურთიერთობების ფაკულტეტი, თუმცა მივხვდი, რომ ის არ მაინტერესებდა, ამიტომ შევიცვალე პროფესია. ილიაუნიში ეკოლოგიის ფაკულტეტზე ჩავაბარე, რადგან თანამედროვე ეკოლოგიური პრობლემების, გარემოსა და სხვადასხვა ეკოსისტემის მიმართ ინტერესი ყოველთვის მქონდა. პროფესიის რადიკალურად შეცვლა თავიდან ძნელი აღმოჩნდა, თუმცა სურვილმა, მესწავლა, რაც მიყვარს, სირთულეები დამაძლევინა. მეორე კურსზე გადავწყვიტე გაცვლითი პროგრამით საზღვარგარეთ წასვლა და ავირჩიე ჩეხეთის სიცოცხლის შემსწავლელ მეცნიერებათა უნივერსიტეტი პრაღაში. 2 თვით გვიან გავემგზავრე, რაც გულისხმობდა პრაღაში მხოლოდ 3 თვით დარჩენას, თუმცა მასპინძელმა უნივერსიტეტმა შემომთავაზა სრული 5 თვით დარჩენა, ამიტომ უნივერსიტეტში ვისწავლე არა მხოლოდ შემოდგომის, არამედ გაზაფხულის სემესტრიც და გაზაფხულიც პრაღაში გავატარე.საზღვარგარეთ სწავლა ჩემთვის სრულიად ახალი გამოცდილება იყო. 24 წლის მანძილზე მარტო არასდროს მიცხოვრია, ეს იყო დიდი ნაბიჯი, რომელიც აქ ჩამოსვლით გადავდგი. აქ ვისწავლე დამოუკიდებლობა, სირთულეების ჩემით გადალახვა. გავიცანი ახალი ადამიანები მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან, ვიმოგზაურე იმ ქვეყნებში, რომლებშიც პანდემიის დროს ეს შესაძლებელი იყო. ბევრი რამ ვისწავლე და გავეცანი უამრავ ახალ ინფორმაციას, რაც დამეხმარება ჩემს პროფესიაში და პროფესიის განხრის არჩევაში. ცივი ზამთრისა და ასეთივე ცივი გაზაფხულის მიუხედავად ძალიან შემიყვარდა ულამაზესი პრაღა, სადაც ცხოვრება საკმაოდ კომფორტული აღმოჩნდა. ძალიან გამომადგა ის, რაც ილიაუნიში ვისწავლე, მქონდა საბაზისო ცოდნა. საგნებს შორის ნამდვილად არის მსგავსები. ილიაუნიში მიწევდა სტატიებისა და ნაშრომების კითხვა ინგლისურად, რამაც აქ სწავლა უფრო გამიმარტივა.

პრაღაში ჩამოსვლისას პირველი, ვინც გავიცანი, იყო გოგონა, რომელთან ერთადაც უნდა მეცხოვრა. ის გაცვლითი პროგრამით ტაივანიდან ჩამოვიდა. ჩემი „რუმმეითი” ძალიან უშუალო აღმოჩნდა, პირველივე შეხვედრისას შემოვიდა ჩემთან კონტაქტში და ბევრი საერთოც აღმოვაჩინეთ. ძალიან ბევრ რამეში დამეხმარა, ამის გამო უფრო გამიადვილდა ადაპტაცია. მან ბევრი რამ მასწავლა აზიური კულტურის შესახებაც. მალე დავმეგობრდით და ერთად სამი უცხო ქვეყანა მოვიარეთ. ეს პერიოდი ჩემთვის ყველაზე საინტერესო და თავგადასავლებით სავსე იყო. ავიხდინე ჩემი დიდი ხნის ოცნებაც და საკუთარ დაბადების დღეს ჩემს ახლად შეძენილ მეგობრებთან ერთად უცხო ქვეყანაში შევხვდი.

საბოლოოდ გავიარე არაერთი საგანი, რომლებმაც სულ სხვა კუთხით დამანახვა ეკოლოგია, მაინც გამოვყოფდი ყველაზე საინტერესო კურსს„გენდერი და სოფლის მეურნეობა”, რადგან არასდროს არ მქონია შეხება სოფლის მეურნეობასთან ამ ჭრილში.

ყველაზე დასამახსოვრებელი იყო მოგზაურობა პორტუგალიაში. ბავშვობიდან ვოცნებობდი, ჩემს დაბადების დღეს უცხო ქვეყანაში შევხვედროდი. ბუნებრივია, მოგზაურობა ბევრად ადვილია ევროპის შუაგულიდან, ვიდრე საქართველოდან. დიდი ხანია მინდოდა პორტუგალიაში მოგზაურობა, რადგან მოხიბლული ვარ მათი ენით, კულტურით, ტემპერამენტით. პრაღის ცივი და სუსხიანი ამინდების მერე განსაკუთრებით სასიამოვნო იყო მზიანი ამინდები და ზღვა. ძალიან გაგვიმართლა, რადგან სწორედ ჩვენი წამოსვლის შემდეგ დაიკეტა პორტუგალიის საზღვრები პანდემიის გამო. ეს ჩემი საუკეთესო მოგონებაა.

სტუდენტებს, რომლებიც აპირებენ საზღვარგარეთ წასვლას, ვურჩევ, რომ არც ერთი წამით არ თქვან უარი ამ შესაძლებლობაზე. შეიძლება არის რაღაცები, რაც რთული ჩანს შორიდან, მაგრამ იმ გამოცდილებას, იმ ემოციებს, რაც აქ იღებ, არანაირი სირთულე არ შეედრება.

მე ვარ დოია ჩახტაური, 24 წლის, დავამთავრე ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიზნესის, ტექნოლოგიებისა და განათლების ფაკულტეტი მენეჯმენტის განხრით, სწავლის პარალელურად აქტიურად ვიყავი ჩართული უნივერსიტეტის მიერ დაგეგმილ სხვადასხვა აქტივობაში, ვორკშოპებსა და ტრენინგებში, მაგალითად, ,,იზრუნეს“ საზაფხულო ბანაკში ვიყავი მეოთხე ნაკადში, ,,ტურმოუდის“კვირეულში მივიღე მონაწილეობა, ასევე მენეჯერთა კლუბის მიერ დაგეგმილ სხვადასხვა აქტივობაში, ,,გაეროს მოდელირების“ ერთთვიან ტრენინგში, ვიყავი ილიაუნის ეკომოლაშქრეთა კლუბის აქტიური წევრი, ბევრი ლაშქრობა და საჯარო ლექცია დაგვიგეგმავს. ბაკალავრის დამთავრების შემდეგ მალევე განვაგრძე სწავლა მაგისტრატურაზე ილიაუნიში,, რათა უკეთესად შემესწავლა ბიზნესინგლისური, ამავდროულად დავიწყე მუშაობა შემოსავლების სამსახურში სტაჟიორად, შემდეგ კი RSM Georgia Solution-ში ბიზნესანალიტიკოსად ვმუშაობდი 9 თვე. სწორედ მაგისტრატურის პირველ კურსზე სწავლის და მუშაობის პარალელურად დავგეგმე ერასმუსის გაცვლით პროგრამაში მონაწილეობა, რაც ჩემი დიდი ხნის ოცნება იყო, ამისათვის თითქმის ორი წელი ვემზადებოდი, ბევრი ვიშრომე და გავიმარჯვე. პორტუგალიაში, მინიოს უნივერსიტეტში (University of Minho)ვსწავლობდი შემოდგომის სემესტრში. ვერც აღვწერ იმ შეგრძნებას, რაც დადებითი პასუხის მიღების შემდეგ დამეუფლა, უზომოდ ბედნიერი, გახარებული და ამაყი ვიყავი, რომ, როგორც იქნა, შრომა და წვალება დამიფასდა და არც ერთი წამით არ მიფიქრია უარის თქმა. ამ ეტაპზე კვლავ განვაგრძობ ილიაუნიში სწავლას და პარალელურად ვმუშაობ ერთ-ერთ მეღვინეობის კომპანიაში ინგლისურენოვან გიდად, ვუძღვები უცხოენოვან ტურისტებს, რაც, ვფიქრობ, ჩემთვის ერთ–ერთი საინტერესო და მრავალფეროვანი სამსახურია, რადგან ვარ კომუნიკაბელური, აქტიური და მომწონს ადამიანებთან საუბარი და აზრების გაცვლა, განსაკუთრებით კარგად გამომდის კომუნიკაცია უცხოელებთან, რადგან ყოველთვის მეტი ინტერესი მაქვს უცხო კულტურების მიმართ.

გარდა იმისა, რომ პორტუგალიაში სწავლისას გავიარე საინტერესო კურსები საინტერესო ლექტორებთან ერთად, სხვადასხვა პროგრამაში მუშაობის თუ დავალებების შესრულების გამოცდილება მიიღე, შევისწავლე საინტერესო საგნებიც, რომლებმაც გააღრმავეს ჩემი ცოდნა ფინანსებისა და სტატისტიკის განხრით, გამოვარჩევ „კვლევის მეთოდებს“, რომელიც გამოსადეგი საგანი იყო და, მჯერა, სამაგისტრო ნაშრომზე მუშაობისას მიღებული ცოდნა მნიშვნელოვნად დამეხმარება. განვლილ საგნებთან ერთად განვივითარე პერსონალური უნარებიც და გავხდი უფრო მეტად პასუხისმგებლიანი, რადგან მინიოს უნივერსიტეტში მარტო ჩავედი, შესაბამისად ყველა საკითხის გადაჭრა, გადაწყვეტილების მიღება თუ სირთულეების გადალახვა, მარტოს მომიწია, რაც უფრო მეტ სირთულეს ვაწყდებოდი, მეტად ვძლიერდებოდი და უფრო დამოუკიდებელი ვხდებოდი. ბევრი გამოწვევისა და სირთულის წინაშე აღმოვჩნდი, სრულ პასუხისმგებლობას საკუთარ თავზე ვიღებდი და მათი გადაჭრა ჩემთვის უკვე პრობლემას აღარ წარმოადგენდა. ამავდროულად გავხდი უფრო კომუნიკაბელური და აქტიური, რაც დამეხმარა უამრავი მეგობრის შეძენაში და დამატებით ახალი და საინტერესო კავშირების დამყარებაში, გამიჩნდა მეტი მოტივაცია, შევისწავლო სხვა რომელიმე ევროპული ენა წინსვლისა და წარმატების მისაღწევად. ვფიქრობ, როდესაც გასცდები საკუთარი ქვეყნის ფარგლებს, ყველაფერი საინტერესოა, ახალი, და გინდა, ეზიარო ახალ კულტურას, ტრადიციებს, გაიგო, როგორია მათი ფასეულობები და ამავდროულად გიჩნდება სურვილი, გაეცნო მათ კულტურულ ძეგლებს, ღირსშესანიშნაობებსა და ისტორიას. ეს ყველაფერი გეხმარება, მეტად შეიყვარო სხვა ერის წარმომადგენლები, თუნდაც გადააფასო საკუთარი შეხედულებები და რაიმე ახალი შეიძინო ან მათაც გაუზიარო შენი ქვეყნის ღირებულებები, გააცნო შენი სამშობლო და მათი დახმარებით გაიცნო სხვა ქვეყნები. ახლა ნამდვილად ვიცი, რომ სამყაროს სხვა თვალით ვუყურებ. პირველ რიგში, მჯერა, რომ ოცნებები ყოველთვის ხდება, მთავარია, გჯეროდეს და მიზნისაკენ მიმავალ გზაზე არასდროს დანებდე, იშრომო დაუღალავად და წარმატებაც ისე უცბად მოვა, თვალის დახამხამებას ვერც მოასწრებ, ამავდროულად მეტი სურვილი მაქვს, კიდევ მივიღო მონაწილეობა გაცვლით პროგრამაში და კვლავ გამოვცადო ეს დიდი ბედნიერება.

მნიშვნელოვანი მსგავსება, ნამდვილად თვალსაჩინო, იყო ის, რომ ილიაუნის მსგავსად მინიოს უნივერსიტეტიც აქტიურად ცდილობდა სტუდენტებისათვის ხარისხიანი და ეფექტური სასწავლო გარემოს შექმნას სათანადო ინფრასტრუქტურითა და აღჭურვილობით, მუდმივად სტუდენტების კარიერულ განვითარებაზე ზრუნავდნენ და გეგმავდნენ სხვადასხვა საჯარო ლექციას, სემინარსა თუ ვორკშოპს, რათა მეტი ცოდნა და ინფორმაცია მიეწოდებინათ სტუდენტებისათვის ბიზნესის თუ სხვა სფეროებში. ილიაუნის მსგავსად მათაც ჰქონდათ პლატფორმა, სადაც ჩვენთვის განთავსებული იყო დაგეგმილი ღონისძიებების ჩამონათვალი და სურვილისამებრ ვრეგისტრირდებოდით, ამავდროულად ჰქონდათ სტუდენტების ხელშემწყობი დასაქმების პროგრამა, რომელიც სტუდენტებს ეხმარებოდა, სხვადასხვა დასაქმების ფორუმში მიეღოთ მონაწილეობა, რაც მათი დასაქმების შანსებს ბევრად ზრდიდა. მსგავსად ილიაუნის სხვადასხვა კლუბისა, ერთ-ერთი სტუდენტური ESN ოფისიც აქტიურად იყო ჩართული უნივერსიტეტის პოპულარიზაციაში და გეგმავდნენ სხვადასხვა ტურს, ლაშქრობასა და საველე გასვლებს, ეხმარებოდნენ ახალ სტუდენტებს ორიენტაციასა და საუნივერსიტეტო ცხოვრებისათვის პირველი ნაბიჯების გადადგმაში. ილიაუნის მსგავსად მინიოს უნივერსიტეტიც მალევე ეფექტურად გადაერთო დისტანციურ სწავლებაზე და შექმნეს სტუდენტებისათვის მოსახერხებელი გრაფიკი და შერეული სწავლების სისტემა (დისტანციური და აუდიტორიებში). მინდა აღვნიშნო, რომ სასწავლო პროცესი უხარვეზოდ მიმდინარეობდა.

ბევრი ახალი მეგობარი შევიძინე, განსაკუთრებულად გამოვყოფ ვასილიკის, ჩემს მობინადრეს, რომელიც საბერძნეთიდან ჩამოვიდა, პორტუგალიაში გავიცანი და ახლაც ჩემი უახლოესი მეგობარია. სახლში მისი გადმოსვლა ყველასთვის შესამჩნევი იყო, რადგან არაჩვეულებრივად უკრავს საქსოფონზე და მეცადინეობისას გვატკბობდა ტკბილი ჰანგებით, ასევე მისდევდა სპორტის რამდენიმე სახეობას, სხვა სტუდენტებთან ერთად ვთამაშობდით ფრენბურთსა თუ ხელბურთს, მაგიდის ჩოგბურთს და სამაგიდო ფეხბურთს. ჩემთვის განსაკუთრებული და საინტერესო ცხოვრება სწორედ მისი გადმოსვლის შემდეგ დაიწყო, რადგან იოგას მასწავლებელიც იყო და მისი გავრცელებისა და პოპულარიზაციისათვის ეწვია პორტუგალიას, ყოველი დღე მასთან ერთად იოგათი იწყებოდა, რამაც შემაყვარა ეს მიმდინარეობა და, მინდა ვთქვა, მიზანი მიღწეულია, ახლა ჩემს მეგობრებს ვასწავლი იოგას. მისი სახით ნამდვილად შევიძინე სულიერი მეგობარი, თანამოაზრე და მონათესავე სული, რადგან ჩვენი გეგმები და მიზნები ერთმანეთს ძალიან ჰგავდა. დამაკავშირა სტუდენტურ გაერთიანებებს, ასევე ძალიან გვინდოდა აქტიური სტუდენტური ცხოვრება და არც ერთ ტურსა თუ ლაშქრობას არ ვტოვებდით, მისი სახით ძალიან კარგი მეგობარი და გულშემატკივარი შევიძინე, რადგან ერთმანეთს დიდ სტიმულს ვაძლევდით და გვახარებდა ერთმანეთის წარმატებები, ხოლო რთულ სიტუაციებში გვქონდა ერთმანეთის იმედი. ახლაც ახლო მეგობრული ურთიერთობა გვაქვს და ვგეგმავთ, რომ სხვა მეგობრებთან ერთად კვლავ ვეწვიოთ პორტუგალიას, საბერძნეთშიც მიწვეული ვარ, მეც აუცილებლად ვუმასპინძლებ მას.

ყველაზე საინტერესო და გამოსადეგი კურსი, რაც გავიარე, იყო კვლევის მეთოდები, რომელიც დამეხმარა უკეთ გავრკვეულიყავი სამაგისტრო ნაშრომის თემის შერჩევის პრინციპებში, თემის დამუშავების პროცესსა და კვლევის ჩატარების საკითხში, საორიენტაციოდ გვქონდა კვლევისა და თემის წარდგენის ეტაპობრივი სიმულაციები, რაც განამტკიცებდა ჩვენს ცოდნასა და კომპეტენციას, უნდა აღვნიშნო, რომ კურსის ლექტორი მარია კორტესი განსაკუთრებულად გვეხმარებოდა და ჩართული იყო ჩვენი მუშაობის პროცესში, ინდივიდუალურადაც გვიწევდა კონსულტაციას. გაცვლითი პროგრამის სტუდენტი უცხო ქვეყანაში ყველაფერს უფრო სენსიტიურად უყურებ, მსგავსი ყურადღება და გულისხმიერება კი ორმაგად დასაფასებელი ხდება, რასაც არასდროს დავივიწყებ, რომ არა მისი აქტიური ჩართულობა, კურსის წარმატებით დახურვა ძალიან გამიჭირდებოდა, რადგან იყო სრულად პრაქტიკული კურსი, რეალურად გვიწევდა ინტერვიუს ჩატარება და რეალური კვლევის ანალიზი, პროფესორი მარია კი მუდმივად ჩვენ გვერდით იყო, სულ ვგრძნობდი მის მხარდაჭერასა და გვერდში დგომას.

ერთ–ერთი ყველაზე სახალისო და გამორჩეული ისტორია გადამხდა ახალი წლის ღამეს, როდესაც ყველა მობინადრე და ჩემი მეგობრები ჩემს დიდ და სტუმართმოყვარე სახლში შეიკრიბნენ, გადავწყვიტეთ ახალი წელი ერთად აღგვენიშნა, თითოეულმა მოვამზადეთ ჩვენი ქვეყნისთვის დამახასიათებელი ორ-ორი ტრადიციული საახალწლო კერძი. ეს ნამდვილად სახალისო და საინტერესო გამოდგა, რადგან უკეთ გავიცანით ერთმანეთი, მზადების პროცესში ერთმანეთს ვუზიარებდით სხვადასხვა კერძის მომზადების ტრადიციულ ხერხებს, საბოლოოდ კი საახალწლო სუფრას ამშვენებდა ქართული, ბერძნული, პორტუგალიური, ესპანური, თურქული, სომხური და ინდური სამზარეულოს კერძები. ბუხართან საინტერესო საუბართან ერთად დავაგემოვნეთ და შევაფასეთ კერძები. საცივმა, ჩურჩხელამ და ხაჭაპურმა განსაკუთრებული მოწონება დაიმსახურა, გვქონდა ტრადიციული ცეკვების შეჯიბრიც, ერთმანეთს ვასწავლიდით ჩვენი ქვეყნის ნაციონალური ცეკვების ილეთებს, აქაც ქართული ცეკვის ილეთები განსაკუთრებულად მოეწონათ. ეს ჩემთვის ერთ-ერთი ყველაზე საოცარი საღამო იყო, რადგან ვიგრძენი, რას ნიშნავს ერების გაერთიანება, ბევრ განმასხვავებელთან ერთად აღმოვაჩინეთ საერთო თვისებები და მახასიათებლებიც, რაც გიტოვებს შეგრძნებას, რომ მიუხედავად კულტურების, ენებისა თუ ტრადიციების სხვადასხვაობებისა, არსებობს რაღაც, რაც მთლიანად ერებს და სამყაროს აერთიანებს და ასულდგმულებს, სწორედ ეს იყო ჩემთვის კულტურების გაზიარება და ზეიმი.

სტუდენტებო, რისკის არ შეგეშინდეთ და მასპინძელ ქვეყანაში ყველა შესაძლებლობა გამოიყენეთ, რომ გაიცნოთ და შეიძინოთ მეგობრები, უნივერსიტეტის მიერ დაგეგმილი არც ერთი ღონისძიება არ გამოტოვოთ და იყავით მაქსიმალურად გახსნილები და კომუნიკაბელურები, არ შეგეშინდეთ გამოწვევების, რადგან ცხოვრებაში ბევრჯერ არ გვეძლევა მსგავსი შანსი. იმოგზაურეთ, გაეცანით ქვეყნებისა და სხვადასხვა ერის კულტურასა თუ ღირსშესანიშნაობებს, გააცანით საქართველო და არანაირი მიზეზით არ გადადოთ მონაწილეობა. როდესაც მსოფლიოში პანდემია მძვინვარებდა, საზღვრები დაკეტილი იყო და მათ გახსნას არც არავინ იმედოვნებდა, მე მაინც გადაწყვეტილი მქონდა წასვლა და არ შემიწყვეტია მზადების პროცესი, თუმცა მეგობრები თუ ოჯახის წევრები მაფრთხილებდნენ, რომ არ იყო სათანადო დრო, ცოტა მომეცადა ან საერთოდ უარი მეთქვა, რადგან ვერ შევძლებდი გამგზავრებას, სწავლას თუ ერასმუსისთვის დამახასიათებელი მაქსიმალური სარგებლის მიღებას, ან არ იქნებოდა ჩემი ცხოვრება ისეთი აქტიური, წარმატებული და სიცოცხლით სავსე, როგორიც წარმომედგინა ჩემს ოცნებებსა თუ წარმოსახვაში. მაგრამ არ შემეძლო მათთვის მომესმინა ან ხელის შემშლელ ფაქტორებად მიმეჩნია ყველა ეს გარემოება, რადგან ვიცოდი, რომ თუ რაიმეს გაკეთება მთელი გულით გინდა, ყველა დაბრკოლების მიუხედავად მაინც შეძლებ გეგმებისა და ოცნებების განხორციელებას და ღირს, ამისთვის დიდი მსხვერპლი გაიღო, როგორც ჩემს შემთხვევაში მოხდა – მომიწია სამსახურის დატოვება, რასაც წამით არ ვნანობ, რადგან ერასმუსის პროგრამამ უფრო მეტი სარგებელი მომცა, მეტად მოტივირებული და თავდაჯერებული და საკუთარი თავის მიმართ ბევრად მომთხოვნი გამხადა, მეტად ვაფასებ ჩემს შესაძლებლობებს და მეტი მოლოდინი მაქვს საკუთარი თავის მიმართ. საბოლოოდ არათუ მივიღე ის, რასაც ველოდი, არამედ ყოველგვარ მოლოდინსაც გადააჭარბა, სრულიად არაორდინალური და განსაკუთრებული იყო ჩემი იქ ყოფნის ყოველი დღე და მიმაჩნია, რომ ჩემს ცხოვრებაში ერთ-ერთი ყველაზე სწორი გადაწყვეტილება მივიღე.

მე ვარ ნათია ლაკია, ბიზნესის ადმინისტრირების მაგისტრანტი მენეჯმენტის მიმართულებით, და, თამამად შემიძლია გითხრათ, მომავალი CEO.  ბოლო დროს ყველაფერი გვიბიძგებს, რადიკალური გადაწყვეტილებები არ მივიღოთ, უარი ვთქვათ ცვლილებებზე და გეგმები გადავდოთ. არადა საუკეთესო გადაწყვეტილებაა, არ გაჩერდე. სწორედ ამ სურვილმა წამიყვანა ესპანეთში პანდემიის დროს, 18 საათი ვიმგზავრე, აქედან 4 საათზე მეტი იმაში გავატარე, დამერწმუნებინა მებაჟეები, რომ გადამეკვეთა საზღვარი, რადგან ჩვენი ქვეყანა წითელ ზონაში იყო, ხოლო ესპანეთი ვიზის გარეშე არ იღებდა სასწავლებლად ჩასულ სტუდენტებს. თუმცა მე ეს შევძელი. მე ვარ გოგო, რომელიც არასდროს ჩერდება და უყვარს გამოწვევები. არ გაჩერდე შენც!

მთავარი, რაც ვისწავლე, არის ის, რომ ყოველთვის ეცადო, იყო საკუთარი თავის საუკეთესო ვერსია, ცხოვრების გზაზე შეიძლება ბევრი გამოწვევა/ბარიერი შეგხვდეს, თუმცა ეს უნდა მიიღო, როგორც შესაძლებლობა, რათა საკუთარი თავი გამოცადო. ადამიანებს ძალიან გვიყვარს კომფორტის ზონა, ეს ერთგვარი ვაკუუმია, რომელიც უნდა გადალახო, რათა ყველა დაბრკოლებაში შესაძლებლობა დაინახო. გაცვლითმა პროგრამამ სწორედ ეს მასწავლა, ახლა ზუსტად ვიცი, რომ არ არსებობს გამოწვევა, რომელსაც სათანადოდ ვერ ვუპასუხებ და, რაც მთავარია, გავიგე, რომ თუ გინდა წარმატებული იყო, მუდმივი შემეცნების პროცესი ძალიან მნიშვნელოვანია.

ორივე უნივერსიტეტი გვასწავლის საკუთარი თავის რწმენას, თავისუფლად აზროვნებას, იმას, თუ როგორ გავხდეთ საკუთარი თავის საუკეთესო ვერსია. ილიაუნი ჩემთვის ადგილია, რომელმაც საკუთარი თავის, იდეის რწმენა მასწავლა, მაჩვენა, რომ ცოდნას შეუძლია პიროვნება მთლიანად შეცვალოს. ხოლო ბარსელონის ავტონომიურმა უნივერსიტეტმა ეს რწმენა უფრო მეტად განმიმტკიცა იდენტობის მნიშვნელობის შესახებ.

გაცვლითი პროგრამის დროს ძალიან ბევრ საინტერესო ადამიანს შევხვდი, თუმცა განსაკუთრებით დამამახსოვრდა ჩემი პალესტინელი ჯგუფელი ისრა, გოგონა რომელმაც ბარიერი გადალახა, რათა განათლება მიეღო და დღეს პალესტინაში სხვა მუსლიმ გოგოებს ეხმარება განათლების მიღებაში.როგორც ისრა ამბობდა, ცვლილებას იწყებს შენ.

ჩემთვის ყველაზე საინტერესო კურსი პროგრამის ფარგლებში იყო „რისკის მქონე საწარმოების ზრდა და სტრატეგია მცირე და საშუალო ბიზნესში”, მით უფრო, რომ კურსის ხელმძღვანელი (ალექს რიაპი) იყო ისეთი კომპანიების ფინანსური მრჩეველი, როგორებიცაა: Mercadona; Repsol და სხვ. მან გვასწავლა მთავარი: თუ გინდა იყო წარმატებული, პირველმა უნდა იცოდე სიახლე და შეგეძლოს, მომავლიდან უყურო აწმყოს.

გაცვლითი პროგრამის ბოლო კვირას უნივერსიტეტში გამართულ დასაქმების კვირეულზე ბრიტანულმა აუდიტორულმა კომპანიამ KPMG სამსახური შემომთავაზა უმცროსი ფინანსური ანალიტიკოსის პოზიციაზე (იმ წუთას ყველაზე ამაყი და ბედნიერი ვიყავი, რადგან მივხვდი, რომ სწორი ინვესტიცია განვახორციელე განათლებაში).

აუცილებლად გაეცანით იმ ქვეყნის კულტურას, სადაც გაცვლითი პროგრამით წასვლას აპირებთ, რადგან უფრო გაგიიოლდებათ ადგილობრივებთან ურთიერთობა.
დაისახეთ მიზნები და ყოველდღე გააკეთეთ რაღაც, რათა თქვენი მიზნები რეალობად იქცეს. საკუთარი თავის რწმენა ყველაზე დიდი ძალაა ამ სამყაროში.

 

მე ვარ ირაკლი იაგორაშვილი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეცნიერებათა და ხელოვნების ფაკულტეტის დამამთავრებელი წლის სტუდენტი. ვსწავლობ პოლიტიკის მეცნიერების მიმართულებით. სწავლასთან ერთად  ვარ ტრენერი მედიაწიგნიერების საკითხებში, ასევე ვაქვეყნებ სტატიებს ყალბი ინფორმაციის შესახებ მითების დეტექტორის პლატფორმაზე და შედეგად ვცდილობ, მკითხველს მივაწოდო რეალური ინფორმაცია სხვადასხვა მნიშვნელოვან საკითხზე. დაინტერესებული ვარ ფილოსოფიით, მაქვს ორგანიზაცია (აინ რენდის ცენტრი – საქართველო) და მისი დახმარებით საინტერესო ინფორმაციიებს ვავრცელებ საზოგადოებაში ლექციებისა და ონლაინღონისძიებების საშუალებით. ვცდილობ, დადებითი გავლენა მოვახდინო ჩემ გარშემო მყოფ ინდივიდებზე და ბევრ ფუნდამენტურ საკითხზე დავაფიქრო.

გაცვლითი პროგრამა ჩემთვის ახალი არ იყო. გლაზგოში წასვლამდე გავიმარჯვე აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პროგრამაში Global UGRAD, რამაც საშუალება მომცა ერთი სემესტრი მესწავლა ამერიკის შეერთებულ შტატებში, თუმცა ერასმუსის შემთხვევაში ჩემი შესაძლებლობები კიდევ უფრო განვითარდა სხვადასხვა მიმართულებით.

მიუხედავად იმისა, რომ გაცვლით პროგრამაში მონაწილეობა Covid-19-ის პანდემიის დროს მომიწია, თითქმის არ მიგრძნია ჩაკეტილობა ან იმედგაცრუება. მართალია სწავლა ელექტრონულად იყო, მაგრამ ერასმუსის პროგრამა არ არის მხოლოდ სწავლა, ის მრავალ სხვა შესაძლებლობასაც გაძლევს გარემოს ცვლილების კუთხით, პანდემიამ კი ამაში ხელი ვერ შემიშალა.

სხვა ქალაქსა და სახელმწიფოში ცხოვრება გაიძულებს იყო ძლიერი და მაქსიმალურად შეეთვისო ახალ გარემოს, თან ეს ისე გააკეთო, რომ ინდივიდუალიზმი შეინარჩუნო. ეს ყველაზე დიდი გამოწვევაა, რასაც ალბათ ყველა სტუდენტი ხვდება საზღვარგარეთ სწავლისას. ამ გამოცდის წარმატებით გავლის შემთხვევაში, ჩემი აზრით, ადამიანი ბევრს სწავლობს ზოგადად ცხოვრებაზე, პიროვნულად ძლიერდებადა უფრო მეტად დამოუკიდებელი ხდება. ეს ჩემს შემთხვევაში ნამდვილად წარმატებით განხორციელდა. პანდემიის პირობებში განსხვავებულ პრობლემებთან მომიწია გამკლავება, რამაც უფრო ძლიერ და დამოუკიდებელ პიროვნებად ჩამომაყალიბა.

რაც მთავარია, შოტლანდიაში სწავლა მნიშვნელოვანი იყო ჩემი პროფესიული განვითარებისთვის. უნივერსიტეტმა საშუალება მომცა, შემესწავლა ისეთი საკითხები, რომელთაც საქართველოში შესაძლოა ნაკლები ყურადღება ეთმობა. ახალი და განსხვავებული ინფორმაციის მიღება გეხმარება, გადააფასო ადრე მიღებული ინფორმაცია და შენი ცოდნა უფრო გაამყარო, ეფექტური გახადო. კვლევაზე ორიენტირებულმა სწავლებამ დახვეწა ჩემი კვლევითი უნარები, რაც სამომავლოდ, ვფიქრობ, განსაკუთრებით დამეხმარება კარიერულ წინსვლაში. მიღებულ ცოდნას უკვე ვიყენებ ამჟამინდელ პროფესიაში. ჩემი ერთ-ერთი საქმიანობა, ფაქტების გადამოწმება, სწორედ კვლევას, ინფორმაციის ძიებას, ანალიზსა და შეფასებას ემყარება.

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტსა და გლაზგოს უნივერსიტეტს შორის ბევრი მსგავსება აღმოვაჩინე. უპირველეს ყოვლისა, ორივეს სწავლების მოდელი საკმაოდ მსგავსი აქვს, შესაბამისად არ მომიწია რადიკალურად განსხვავებულ სისტემაზე გადასვლა. გლაზგოს უნივერსიტეტიც, ისევ როგორც ილიაუნი, თავისუფალი სივრცე აღმოჩნდა იდეების გაცვლისთვის, დიალოგისა და დისკუსიებისთვის. სამწუხაროდ ბევრი უნივერსიტეტი მსოფლიოს გარშემო ამ შესაძლებლობას მოკლებულია, თუმცა როგორც ილიაუნიმ, ისე გლაზგოს უნივერსიტეტმა დიდი სივრცე მომცა თავისუფლების, ჩემი თავის გამოხატვისა და შედეგად – განვითარების. უნივერსიტეტის მიზანიც ეს უნდა იყოს – იყოს ღია, გახსნილი გარემო, რომელშიც სტუდენტს ექნება შესაძლებლობა, გამოხატოს საკუთარი თავი და შეინარჩუნოს ინდივიდუალიზმი.

ჩემთვის კოლექტიური შოტლანდიელი იყო საინტერესო. ამ ტერმინში ისეთ ადამიანს ვგულისხმობ, რომელიც  შოტლანდიელის საერთო თვისებებს აერთიანებს. ალბათ პირველი, რასაც ასეთ ადამიანში შეამჩნევ, ინგლისურის ძალიან განსხვავებული აქცენტია. თავდაპირველად შეიძლება საკუთარ თავს ჰკითხო, ეს ნამდვილად ინგლისურია თუ არა. ეს ხალხი გამორჩეულია თავისუფლების სიყვარულით. თავისუფლება ყველას უყვარს, მაგრამ აქაურებს თითქოს  უფრო მეტად. ტიპური შოტლანდიელი ყოველთვის დაიწყებს წუწუნს, რომ შოტლანდია დამოუკიდებელი არ არის. ესეც ალბათ თავისუფლების სიყვარულით არის გამოწვეული. ტიპური შოტლანდიელი საკმაოდ თავისუფალი და ლაღი ადამიანია. ამისგამოა, რომ შოტლანდიაში საკმაოდ ლიბერალური და თავისუფალი გარემოა და მრავალი ნიშნით განსხვავებულ ადამიანებს შეუძლიათ მშვიდობიანი თანაცხოვრება. დაბოლოს, ნამდვილი შოტლანდიელი ძალიან ლაღი ადამიანი უნდა იყოს, რაც პრობლემებიც უნდა ჰქონდეს მას. იქ ადამიანები პრობლემებს არ აძლევენ გამარჯვების უფლებას. მათთვის მთავარი მიზანი მაინც ბედნიერების შენარჩუნებაა. ვფიქრობ, მნიშვნელოვანია ეს ვისწავლოთ, არ მივცეთ დარდს უფლება მთლიანად დაიკავოს ჩვენი ემოციური ტევადობა, უნდა გვქონდეს დიდი ადგილი ბედნიერებისთვის.

ერთ-ერთი საინტერესო კურსი შეეხებოდა პოსტსაბჭოთა სახელმწიფოებს, მათ შორის საქართველოს. ამ კურსმა, რომელიც ერთგვარი ხიდი იყო ჩემსა და კილომეტრებით დაშორებულ საქართველოს შორის,სხვა თვალით შემახედა ზოგადად იმ პრობლემებზე, რომლებიც საქართველოსა და ჩვენს რეგიონში არსებობს. კურსის სემინარისტი ჩინეთიდან იყო, ეს კი საშუალებას მაძლევდა, დამენახა, როგორ უყურებენ ჩვენს მოვლენებს განსხვავებული კულტურის ადამიანები. ხშირად საზოგადოებაში გამეფებულია ერთი აზრი და განსხვავებულ აზრებს ფუნდამენტიც არ გააჩნიათ. ამ კურსმა კი საშუალება მომცა გარკვეული საკითხები განსხვავებული პრიზმით აღმექვა და შედეგად უფრო კრიტიკულად მივდგომოდი.

პანდემიამ დიდი დაბრკოლება შეუქმნა იმ ადამიანებს, რომლებსაც უყვართ მოგზაურობა. ერასმუსის სხვა გამარჯვებულებისგან ვიცოდი, რომ მოგზაურობა და ახალი ადგილების დათვალიერება ასევე მნიშვნელოვანი უნდა ყოფილიყო ჩემთვის. პანდემიის მიუხედავად დიდ ბრიტანეთს საზღვრები ასე თუ ისე ღია ჰქონდა, თუმცა სხვა სახელმწიფოები ქვეყანაში შესვლის რეგულაციებს მუდმივად ცვლიდნენ. ყველა დაგეგმილი მოგზაურობა საფრთხის წინაშე შეიძლება დამდგარიყო, ჩემთვის კი გეგმების ცვლილებას გარემო ფაქტორების გამო ცუდი ემოცია მოაქვს ხოლმე. ეს დაბრკოლება ადვილად გადავლახე. ჩემი დევიზი იყო „ცხოვრება სიკვდილისგან გაქცევის ტოლფასი არ არის”. ვააანალიზებდი, რამდენად საფრთხის შემცველი იყო კორონავირუსი, თუმცა ვიცოდი, რომ უფრო საფრთხისშემცველი იქნებოდა, თუ ჩემი სემესტრისა და სტუდენტობის მნიშვნელოვან თვეებს შინ გამოკეტილი გავატარებდი. დაბრკოლებების მიუხედავად მაინც ვიმოგზაურე ევროპის სხვადასხვა ადგილას. მართალია იღბალი და სახელმწიფოთა რეგულაციები იმ პერიოდში ჩემს მხარეს იდგა, მაგრამ მთავარი მაინც ჩემი არჩეული დევიზი და მოტივაცია იყო. როცა მოგზაურობა და დასახული მიზნები გამოდიოდა, უფრო ბედნიერად ვგრძნობდი თავს, მეტად ვაფასებდი სიცოცხლეს და მემატებოდა ძალა, რომ არ გადავუხვევდი ჩემს მთავარ დევიზს „ცხოვრება სიკვდილისგან გაქცევის ტოლფასი არ არის”. დღემდე ამ დევიზით ვცხოვრობ და ასე იქნება, სანამ კორონავირუსი ჩვენ გარშემო იარსებებს.

არასდროს დაკარგოთ დრო ტყუილად. მაქსიმალურად შეეცადეთ ყველა შესაძლებლობა გამოიყენოთ. თუ თავისუფალი დრო მაინც გრჩებათ, ე. ი. საკმარისი შესაძლებლობა თავადაც არ შეგიქმნიათ. გაცვლითი პროგრამა საშუალებას გაძლევთ, განსხვავებული და გამორჩეული საქმეები აკეთოთ, ამიტომ არაფერზე თქვათ უარი. დამერწმუნეთ, ყოველ უარს აუცილებლად ინანებთ ქვეყანაში დაბრუნებისას, როცა მეორედ აღარ მოგეცემათ იგივე შესაძლებლობა. მაქსიმალურად გამოიყენეთ ახალი შესაძლებლობები, ისწავლეთ რაც შეიძლება მეტი და შედეგად თქვენი სემესტრი იქნება დაუვიწყარი.

მე ვარ ელენე დვალიშვილი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის საერთაშორისო ურთიერთობების  მიმართულების, სტუდენტი. პოლიტიკითა და ქვეყნების შიდა და საგარეო საკითხებით ბავშვობიდანვე ვიყავი დაინტერესებული, თუმცა განვითარების კუთხით თავი არასდროს შემიზღუდავს. ამიტომაც 18 წლისამ ზუსტად ვიცოდი, რომ ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი დამეხმარებოდა, რომ განვვითარებულიყავი როგორც აკადემიურად, ასევე პიროვნულად. აქ ჩაბარების შემდეგ ჩემ წინ შესაძლებლობების საკმაოდ ფართო არჩევანი გამოჩნდა, ერთ-ერთი იყო დიდ ბრიტანეთში სწავლის შესაძლებლობა.

გლაზგოს უნივერსიტეტში სწავლამ არა მხოლოდ თეორიული ცოდნა შემძინა, არამედ დამანახა, რომ არ არსებობს დადგენილი ლიმიტი, რომელსაც ადამიანი უნდა დასჯერდეს, ყოველთვის იმაზე დიდი მიზნების მიღწევა შეგიძლია, ვიდრე წარმოგიდგენია. თბილისიდან გამგზავრებისას არცთუ ისე დიდი წარმოდგენა მქონდა ჩემს პროფესიულ მომავალთან დაკავშირებით, ჩემ ირგვლივ არსებული სურათის მხოლოდ მცირე ნაწილს ვხედავდი. ყველაფერი შეიცვალა, როდესაც  უცხო მიწაზე უცხო ადამიანებთან აღმოვჩნდი, რომლებთანაც დიდი საერთო მქონდა – პროფესიის სიყვარული. ისინი ამ სფეროში მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული ადამიანები იყვნენ, მე კი მათთან დიალოგი შემეძლო, როგორც მათ ტოლს. ასეთი შესაძლებლობების არსებობამ არა მხოლოდ ჩემს თავში უფრო მეტად დამარწმუნა, არამედ მიმახვედრა, რომ დიდი მიზნების დასახვას ლიმიტი  არ გააჩნია.

ბევრი შეიძლება არ დამეთანხმოს, მაგრამ ერთ-ერთი მსგავსება, რომელიც ილიაუნსა და გლაზგოს უნივერსიტეტს შორის დავინახე, იყო მოწადინებული სტუდენტების აურაცხელი რაოდენობა. ორივე უნივერსიტეტში ყოველი სემინარი არა მხოლოდ ქულის მოსაპოვებლადაა გამიზნული, არამედ სემინარებზე თითოეული სტუდენტი საკუთარ ცოდნასა და გამოცდილებას მთელ აუდიტორიას დიდი სიხარულით უზიარებს. მსგავსი დისკუსიების წყალობით ორივე უნივერსიტეტის სემინარზე მრავალი საინტერესო რჩევა და ფაქტი მომისმენია, რისი საშუალებაც ჩვეულებრივ ლექციებზე არ მექნებოდა. ამ ყველაფერს კი ილიაუნისა და გლაზგოს უნივერსიტეტში თანაკურსელებს უნდა ვუმადლოდე.

მიუხედავად იმისა, რომ სწავლის პერიოდში ბევრი ადამიანი გავიცანი, ჩემთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი მაინც იმ ადამიანების გაცნობა იყო, რომლებთან ერთადაც მომიწია ოთხი თვე ცხოვრება. ამ პერიოდში უცხო ქვეყანაში არსებული ყველა სირთულე სწორედ მათთან ერთად გადავლახე, ერთად ვისწავლეთ უამრავი ცხოვრებისეული გაკვეთილი, ამიტომაც უმნიშვნელოვანესია უცხო ქვეყანაში სწავლისას თქვენი მეგზურები სწორად აარჩიოთ.

ჩემი ინტერესი ცენტრალური და აღმოსავლეთ ქვეყნების პოლიტიკისადმი უფრო გაიზარდა, როდესაც შევხვდი ჩემს პროფესორს, რომელიც ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ქვეყნების პოლიტიკას ასწავლიდა. დიდი მასალის მიუხედავად, თითოეულ ლექციასა თუ სემინარზე დასწრება ძალიან საინტერესო იყო, ყოველთვის ცდილობდა ჩვენს გამხიარულებას. უამრავი საქმის ფონზე კი ლექტორის მსგავსი დამოკიდებულება საკმაოდ დადებით გავლენას ახდენდა სტუდენტებზე.

დიდ ბრიტანეთში ყოფნისას ყოველი დღე თავგადასავალის ტოლფასია. არცერთი დღე არ გადიოდა ისე, რომ რაღაც ახლის აღმოჩენით განცვიფრებული არ დავრჩენილიყავი. გლაზგოში ყოფნისას უბრალო დღეებიც კი უდიდესი მნიშვნელობის იყო ჩემთვის. ასეთი ჩვეულებრივი დღე იყო, როდესაც ბიბლიოთეკიდან გამოსვლის შემდეგ განსხვავებული გზით გადავწყვიტე სახლამდე ფეხით გამესეირნა. ამასობაში გაწვიმდა და გზა ამებნა. დავიკარგე, თუმცა ერთი წამითაც არ მინერვიულია რადგან ჩემ წინ სრულიად ახალი სამყარო გადაიშალა. ძველებური შენობებიდან ახალი, მაღალი შენობებით სავსე ქუჩაზე მოვხვდი, სადაც მხოლოდ დიდი კომპანიების ფირმები იყო განთავსებული. სახლამდე მისვლაში კი არა მობილური, არამედ შოტლანდიური აქცენტით მოსაუბრე ხალხი დამეხმარა.

უცხო ქვეყანაში სწავლის გაგრძელება გამოწვევებთან და რთული ნაბიჯების გადადგმასთანაა დაკავშირებული, მაგრამ სწორედ ამის შემდეგ შეგეძლებათ თქვენთვის აქამდე წარმოუდგენელი მიზნების მიღწევა.